به نقل از «خبرگزاری صدا و سیما»

نخستین نشست تخصصی بافت تاریخی شهر شیراز

تاریخ انتشار: ۲۱ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۱۲۲۸۱

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز فارس،در اولین نشست از سلسله‌نشست‌های بافت تاریخی شهر شیراز که در تالار کیمیای دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز، با حضور جمعی از اساتید و صاحب‌نظران حوزۀ بافت تاریخی، مسئولان مدیریت شهری و دانشجویان برگزار شد، بر چالش‌ها و فرصت‌های توسعۀ پیرامون مکان‌های مذهبی در بافت تاریخی تأکید شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ابتدای این نشست، دکتر مهدی نصیری، رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر شیراز، هدف اصلی مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر شیراز را کمک به شورای شهر در تصمیم‌گیری‌ها و کمک به شهرداری و دستگاه‌های اجرایی برای فعالیت‌های اجرایی برشمرد و بر اهمیت برگزاری سلسله نشست‌های تخصصی بافت تاریخی و فرهنگی شهر شیراز تأکید کرد.
وی در ادامه با اشاره به اهمیت منطقۀ بافت تاریخی شیراز، از اختصاص بیشترین بودجۀ عمرانی در میان مناطق شهرداری شیراز در سال آینده به شهرداری منطقه ۸ خبر داد و گفت: با کمک نشست‌ها و مطالعات تخصصی که صورت می‌گیرد، بافت تاریخی را احیا و از تصمیم‌های سلیقه‌ای و تخریب آن جلوگیری کنیم.
دکتر محمدسعید ایزدی معاون اسبق وزارت راه و شهرسازی و عضو هیأت‌علمی معماری دانشگاه بوعلی سینا همدان نیز در این نشست، گفت: هر گفت‌وگویی زمینۀ مناسبی را برای اطلاع‌رسانی و هم‌اندیشی فراهم می‌کند و به‌جد معتقدم که این کار مؤثر و کارآمد است.

وی افزود: یکی از مشکلات کشور ما تکرار بسیار اشتباهات است؛ یعنی در طول دهه‌های مختلف، ما تجربه‌هایی داشتیم که از آن درس نگرفتیم. شاید این گفتگو‌ها زمینه را برای درس‌آموزی از تجربیات گذشته فراهم کند.
عضو هیأت‌علمی دانشگاه بوعلی سینا، ضمن اشاره به هم‌پیوندی کالبدی و کارکردی میان اجزا و عناصر بافت‌های تاریخی در شهر‌های ایران بر ضرورت استفاده از تجربیات گذشته به‌منظور برنامه‌ریزی‌های آینده در بافت‌های تاریخی تأکید کرد.
دکتر ایزدی با اعتقاد به اینکه محیط تاریخی (محدوده‌های تاریخی-فرهنگی شهرها) به‌عنوان میراث فرهنگی یک ملت، سازندۀ اصلی منظر تاریخی شهری و بیانگر ارزش‌های اجتماعی، اقتصادی و محیطی‌اند بر لزوم توجه توأمان به حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس و میراث فرهنگی ملموس و میراث تاریخی-طبیعی اشاره کرد.
وی ادامه داد: محدوده‌های تاریخی-فرهنگی، به‌منزلۀ بخشی جدایی‌ناپذیر از پیکره و استخوان‌بندی شهر امروزند؛ ازهمین‌رو پرداختن به موضوع حفاظت و احیای این پهنه‌های ارزشمند، باید با رویکردی جامع‌نگر در مقیاس شهر و سرزمین پیرامونی مورد توجه قرار گیرد. این رویکرد بایستی متضمن تقویت و استمرار رابطه همه‌جانبۀ محدوده‌ها با کل شهر باشد.
دکتر علی کریم‌زاده، رئیس کارگروه شهرسازی و معماری مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر شیراز نیز با بیان اینکه بحث مداخلات در بافت صرفاً دغدغه کشور ما نیست و در شهر‌های مذهبی مانند مکه، مدینه و کاظمین هم این بحث وجود دارد، گفت: بنده معتقدم افرادی که دغدغۀ مباحث مذهبی دارند؛ باید هم‌پیوندی و منظر تاریخی را در اولویت قرار بدهند.

وی با اشاره به ظرفیت‌های ویژۀ شهر شیراز و مزین بودن این شهر به سومین حرم اهل بیت (ع) بیان کرد: شهر شیراز محل دفن امامزادگان و بزرگوارانی است که سرآمدشان حضرت احمدبن موسی (ع)، حضرت سیدعلاالدین حسین (ع) و حضرت علی‌بن حمزه (ع) است که به‌عنوان مفاخر و وزنه‌های مذهبی این شهر هستند.
او در ادامه به اهمیت نقش فرهنگی و تاریخی این شهر اشاره کرد و گفت: این شهر در دو دورۀ تاریخی بعد از اسلام یعنی آل بویه و زندیه پایتخت بوده و توانسته طی یک تاریخ ۲ هزارساله، تمام عناصر کالبدی، معنوی، فرهنگی و تاریخی را کنار خود جمع کند. این یک فرصت استثنایی برای ماست که باید توجه داشته باشیم پدران ما چه میراثی برجای گذاشته و ما چه میراثی برای آیندگان و فرزندانمان قرار هست داشته باشیم.
دکتر کریم‌زاده افزود: ما در مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر شیراز به‌جد مباحث مداخله در بافت را، چه بافت تاریخی و چه بافت فرسوده پیگیری می‌کنیم و این مسئله را جزء اولویت‌های کاری خود در مرکز پژوهش‌ها قرار داده‌ایم و به دنبال روشنگری هستیم که اگر قرار است مداخله‌ای اتفاق بیفتد، مداخله با بهترین شیوه و بهترین سبک اتفاق بیفتد.
دکتر سهند لطفی، معاون پژوهشی دانشکدۀ هنر و معماری دانشگاه شیراز هم به‌عنوان سخنران نشست بافت تاریخی شهر شیراز، گفت: ما هروقت بخواهیم راجع به شرایط شهر‌ها و بافت‌های خودمان مطلبی را بگوییم، با واژۀ «امروزه» آغاز می‌کنیم. ما به‌دلیل محدودبودن در شرایط زمانی و مکانی روی شرایط حال ناپایدار تأکید می‌کنیم که این یکی از مهم‌ترین آسیب‌های مواجهه با بافت‌هاست و این نوع، بیان ما را دچار تکرار تجربیات ناموفق می‌کند.
وی ادامه داد: هنگامی‌که سیر تاریخی و دگردیسی بافت تاریخی شهر شیراز را طی دهه‌های گذشته بررسی می‌کنیم، مسلماً ساده‌ترین نتیجه این است که هرچه به دورۀ خودمان نزدیک می‌شویم، میزان خرابی‌ها و ازدست‌رفتن آن چیزی‌که به‌عنوان میراث تاریخی، کالبدی و منظر شهری بوده، بیشتر و بیشتر می‌شود.
دانشیار شهرسازی دانشگاه شیراز ادامه داد: سیر تاریخی به ما نشان می‌دهد که در دهه‌هایی که تغییر داشته‌ایم، این تغییرات در یک دوره‌هایی به‌شدت زیاد، براساس شتاب‌زدگی و فقدان اندیشۀ جامعی نسبت به شرایط بوده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز افزود: ما الان عملاً چیزی تحت‌عنوان یک بافت شهری در پیرامون حرمین نداریم. ما عناصر درشت‌دانه‌ای داریم که جدیدا یا بر اثر محاصره‌شدن عناصر ارزشمند تاریخی ساخته شده‌اند.

منبع: خبرگزاری صدا و سیما

کلیدواژه: مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر شیراز بافت تاریخی شهر شیراز دانشگاه شیراز مرکز پژوهش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۱۲۲۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

امروز، روز شیراز؛ شهر شعر و هنر و حافظ

امید جهانشاهی ؛ عصر ایران - امروز روز شیراز است، شهر حضرت ناز، حافظ شیراز، حافظه ی تاریخی ایرانیان برای خواستن زندگی.   شهر عشق و نسیم و عطر بهار نارنج و باغ های دل باز: عفیف آباد و جنت و نارنجستان و دلگشا و ارم.   شهر سعدی، شهر حضرت شعر. مهد فرهنگ و هنر؛ خال لب هفت شهر.   قهوه شیرازی، سالاد شیرازی، کلم پلو؛ آیین خوان و خوراک خواستنی.   

اگرچه تخت جمشید نشانه روشنی از سابقه تمدن در این منطقه است اما دیرینه شیراز به گواهی کشفیات باستان شناسی سال 1395 در تپه چهار هکتاری پوستچی به هفت هزارسالگان می رسد. نام باستانی آن، تیرازیس بوده است.  

 شیراز در درازنای تاریخ از جمله مناطق امن بوده است و از همین رو در دوران های مختلف چه پیش از اسلام و چه پس از آن،از قطب های فرهنگ و هنر ایران زمین بوده است. به قول سعدی: «شهرها همه بازند و شیراز شهباز» 

اگرچه از دوره های مهم تاریخی، یادگاری هایی در شیراز می توان یافت. عمارت باغ ارم یادگار دوران قاجار است با آن نقاشی های رنگ روغن، منبت کاری های روی درها و گچ بری ها و کاشی کاری های نما.  

اما بسیاری بناهای فاخر امروز شیراز مربوط به دوران کریم خان زند است مثل بازار وکیل، حمام وکیل و ارگ کریم خان که محل حکومت او بود و پس از او نیز دارالحکومه امرای فارس شد.    کریمخان زند را بهترین پادشاه ایران بعد از حمله اعراب دانسته اند. او از افسران شجاع سپاه نامدار نادرشاه بود که پس از مرگ وی به ایل خود برگشت.  محبوبیت کریمخان زند که خود را وکیل رعایا می نامید در تاریخ ایران بی‌نظیر است. 

آنچه کریمخان را ستایش‌برانگیز کرد مردمداری، دادگری و سخاوتش نسبت به زیردستانش بود. از سخاوتمندی کریمخان بسیار گفته‌اند. در رستم‌التواریخ آمده است که وقتی کریمخان جایی را که فتح می‌کرد غارت نمی‌کرد و می‌کوشید حقوق سربازانش را بدهد. وقتی دیوار شهر شیراز را دوازده هزار کارگر می‌ساختند، هنگام حفاری سکه‌های اشرفی فراوانی یافت شد. او به جای مصادرۀ سکه ها و به جیب زدن آن (به نام دولت و به کام خود)، سکه‌ها را میان همان کارگران تقسیم کرد.   

شیراز در دوره ای شهره به مکتب نگارگری بود و در دورانی مشهور به دارالعلم. در دوران عضدالدوله دیلمی، چنان کتابخانه بزرگی داشت که از همه علوم و فرهنگ آن روز نشانی از ان می شد جست و گواهی از جایگاه شیراز در تاریخ فرهنگ ایران دارد. صنعت کتاب سازی و کتاب آرایی از صنایع تاریخی این شهر بوده است. از همین رو، سعدی در حق شیراز گفته است: «چه شام و چه مصر و چه بّر و چه بحر؛ همه روستایند و شیراز شهر.» 

تعین روزی به نام شهری را باید غنیمت شمرد برای شناخت و ستایش شهرها و توجه به توسعه آنها مبتنی بر طبیعت و سرشت تاریخی شان.  

چه شد اصفهان که روزگاری شهری جهانی بود و شهره به زیبایی و شکوه و صنایع مختلف و صادرات ابریشم به اروپا داشت، و مستشرقین بسیار تحسینش می کردند به جای اینکه امروز قطب گردشگری ایران باشد، حالا درگیر فاجعه فرونشست است و آلودگی.  

چرا هر ساله در نوروز حدود دومیلیون نفر بی اعتنا و بی تفاوت از کنار خوی رد می شوند تا به ترکیه بروند برای خرید، کنسرت و یا به اصطلاح خوش گذراندن که البته گاهی می شود تجمع اعتراضی «پول ما را پس بده» در مقابل هتل آنتالیای ترکیه. این حق شهر قدیمی و پر آوازه خوی نیست با این همه ظرفیت.

شهری که از دوران سلجوقیان بواسطه قرار داشتن در جاده ابریشم یکی از مراکز تجارت و رونق و مهد تمدن بوده است و امروز نیز آکنده از جاذبه های طبیعی و تاریخی و قابلیت های تفرج گاهی و تجارت و ظرفیت های توسعه است، نباید بین راهی خیل مسافران عازم وان و انتالیا باشد که چند دهه است به نوایی رسیده اند از صدقه سری مسافران ایرانی. «تفو بر تو ای چرخ گردون تفو»  

براستی چرا برای زیبایی و شیکی روی برخی تیشرت ها و لباس ها به زبان انگلیسی درج می کنند پاریس و لندن. دریغ آنجاست که حتی تولیدکننده ایرانی برای ارزشمند و به زبان امروز باکلاس کردن محصولش این کار را می کند. این نشانه فقدان اعتماد به نفس ملی است. نشانه اینکه هیچ چیز به اندازه ایران غریب نبوده است. روزهای شهرهایمان را بزرگ و باشکوه برگزار کنیم برای اعتماد به نفس ملی و برای هویت ملی.     
  به این کلیشه های تحقیرآمیز در مورد شهرهایمان پایان دهیم. به این خود تحقیری بی بنیاد پایان دهیم. قزوین از مظاهر تمدن ایرانی است. پایتخت خوشنویسی ایران است. موزه بزرگ قزوین و خیابان سپه که اولین خیابان ایران است، گواهی بر ارزشمندی این شهر ریشه دار و اصیل فرهنگی دارد. در وصف قزوین همین بس که از حیث تعدد آثار تاریخی در یک شهر، در ایران و حتی جهان دارای جایگاه است.   تبریز و اصفهان و یزد و اهواز و قزوین و سنندج را آن گونه که باید و شایسته است توصیف کنیم و به آنها ببالیم. اگر ایران را گرامی می داریم، اجزایش همین شهرهاست:   لبت شیراز و چشمت اصفهان و خنده ات گیلان پر از مستی و راز و شوق هستی، روح ایمانم! (حمیدرضا گلشن)   از این منظر، روز شیراز روزی خاص تنها مربوط به شهر شیراز نیست. روز ملی ایران برای تکریم شعر و فرهنگ و هنر و حافظ و یک تاریخ پر از شکوه و زیبایی است از جمله دوران کریم خان زند.  

روز تبریز، یک روز ملی است برای درود ایران به خروش غرور آفرین مشروطه خواهی، به پرچم های سرافراز غیرت: ستارخان و باقرخان. 

روز یزد، روز اعتدال است و نجابت و مدارای ریشه گرفته از افق های باز کویر.    

روز رشت بهانه ستایش تجدد و فرهنگ است.  

برای خلاصی از باستان گرایی به مثابه ستایش ایرانیتی انتزاعی و نمایشی، باید به شناخت و ستایش شهرها پرداخت. هر شهر پنجره ای است به شناخت ایران. هر شهر حس و بو و رنگی است از رنگین کمان درخشان ایران. شیراز سبک بال و همه ناز و عاشق و معتدل هم بخشی از ویژگی ایران است. کانال عصر ایران در تلگرام